De kerkgeschiedenis is gekleurd met een hele reeks verschijningen. Het Vaticaan heeft zonet de deuren van het veelbesproken maria-oord in Medjugorje nog wijder opengeduwd. Wat mag dat betekenen?
Hoe bijzonder is de kerk? Voor velen is deze vooral een oud instituut met gebruiken en gedachten. Een groothandel in herkenbare rituelen. Bovendien doet die kerk zonder ophouden wat zij altijd heeft gedaan. Monotoon, jawel, maar misschien net daardoor voorzien van lange adem.
Toch kent de kerk ook een meer mysterieuze dimensie. Dan denk ik aan de vele en soms bijzondere verhalen over heiligen, of de verhalen over mirakels die zich hier en dan weer daar aandienden. En dan zijn er de talloze gerapporteerde verschijningen. Daar wil ik het eens over hebben.
In de Bijbel zijn verschijningen niets minder dan bewijzen uit de hemel. Het lijkt wel of men de tekst wil overstijgen: Wij kunnen wel schrijven dat Jezus uit de dood is opgestaan, maar hij is ook verschenen; levend en wel gespot door vrouwen en daarna door de apostelen, en later ook nog eens door zo’n 500 andere mensen. Het moet dus echt waar zijn. Een bewijs uit de hemel.
Ook in de kerkgeschiedenis trek je pas echt de aandacht als je gewag maakt van een verschijning. Wie beweert een verschijning te hebben gezien, hanteert de claim dat de hemel een teken van leven gaf. Verschijningen zijn zo de bewijsstukken geworden waarmee wordt aangetoond dat de kerk meer is dan een aards instituut. Een bewijs dat de kerk meer is dan een administratie met gebruiken en rituelen.
Een verschijning mag dan wel uit de hemel komen, ze moet ook ergens landen. Als dat per toeval in jouw bisdom gebeurt, of - stel je voor - in jouw kerk, dan zat je wel gebeiteld. Het meest anonieme kapelletje kon zo transformeren tot een heus, en meestal ook lucratief, uitgestrekt bedevaartsoord.
Wat er ook van zij, in meer moderne tijden kijkt de kerkleiding erop toe dat niet elke claim zomaar werd bevestigd als een signaal uit de hemel. We weten dat Bernadette Soubirous in Lourdes een lange tijd niet werd geloofd door de bisschop. En de drie herderskinderen in Fatima werden zelfs een tijdje opgesloten.
Terwijl zoet-gelovige mensen makkelijk bezwijken voor religieuze fenomenen, zijn de bisschoppen daartoe veel minder geneigd. Dat was zeker het geval wat de vermeende verschijningen van Maria in Medjugorje in Bosnië, betreft. Sinds het allerbegin werden deze verschijningen door de lokale bisschop als onbetrouwbaar gekwalificeerd, zelfs als demonisch. Maar wat de bisschop ook ondernam, de gelovigen bleven toestromen. Het aantal mariaverschijningen sinds 1981 wordt vandaag geschat op 35.000! En tot op heden hebben meer dan 25 miljoen bedevaarders deze plek bezocht.
Rome nam ooit de beslissing dat een privé persoon er wel naartoe kon, maar nooit als parochiale groepsreis. Dat was verboden tot in 2019. Maar, sinds enkele weken is er nog meer veranderd. Het Vaticaan liet het volgende weten:
“Het is de hoogste tijd om de lange en complexe geschiedenis rond de spirituele fenomenen van Medjugorje af te sluiten”. Jawel, de devotie rond de vermeende verschijningen van Maria in het Bosnische bedevaartsoord werd zopas goedgekeurd.
Medjugorje krijgt hiermee het predicaat nihil obstat, wat Latijn is voor ‘geen bezwaar’. Het Vaticaan staat nu officieel de devotie rond de plek toe, maar doet nog altijd geen uitspraak over de echtheid van de verschijningen.
Wat moeten wij hieruit onthouden? Dat het Vaticaan zich niet meer richt op de echtheid van verschijningen, maar op de spiritualiteit eromheen: Als die positieve invloed heeft op mensen en overeenstemt met de katholieke geloofsleer, dan is de devotie toegestaan.
Denk er dus om; als je ooit een ‘verschijningsoord´ uit de grond wil stampen, zorg er dan zeker voor dat de hemelse verschijning geen theologische fouten maakt. Zie erop toe dat de verschijning de leer van de kerk niet tegenspreekt. Als je dat kan voorkomen, dan mag je, mits goede promotie, in de daaropvolgende tijd heel wat volk verwachten om de kas van jouw kerkfabriek te spijzen.
Komentarze