Ik had kunnen vermijden om dit thema aan te snijden deze ochtend, maar het lijkt erop dat de lezing van deze zondag uit het oude testament mij ertoe dwingt om er toch iets over te zeggen.
Lang geleden sprak God de profeet als volgt toe: "Je moet de mensen waarschuwen bij gevaar. Als een slecht mens anderen tekort doet, maar u zegt hem niet in mijn Naam dat hij zijn leven moet beteren, dan zal ik u ter verantwoording roepen."
Sinds de eerste uitzending van het programma 'Godvergeten', worden wij op heftige wijze opnieuw geconfronteerd met een tijd waarin mensen, die overduidelijk kwaad hebben gehandeld, niet ter verantwoording werden geroepen. We lezen het zwart op wit in de Bijbel dat God dat niet duldt en dat het een profetische taak is om juist wel ter verantwoording te roepen.
Wij herinneren ons de beelden van alweer 13 jaar geleden: juni 2010. Speurders vielen binnen in het aartsbisschoppelijk paleis en gooiden dozen met in beslag genomen documenten door een openstaand raam naar buiten. Het werd een kantelmoment.
Maar het was niet de profeet, noch de bisschop die ter verantwoording riep. Neen. Het was het gerecht. Het was de seculiere samenleving. Plots was het niet de kerk, maar de wereld die ter verantwoording riep. De omgekeerde wereld.
God zegt tegen de profeet: “Wanneer er niet wordt geluisterd, dan zal men ten ondergaan!". Velen hebben zich afgevraagd - en u waarschijnlijk ook wel - of de nalatigheid van de kerk zal leiden tot de ondergang van de kerk. Vandaag - 13 jaar later - wordt ons die vraag opnieuw voorgehouden. Zal de kerk dit overleven?
Wel, dan is het goed om erop te wijzen dat de kerk in die 13 jaar niet heeft stilgezeten. Er is heel wat ondernomen in samenspraak met de overheid; er kwam veel meer transparantie; er zijn heel wat preventieve maatregelen getroffen en meldpunten opgericht. De kerk ziet er vandaag op dit punt anders uit.
De tv-makers hebben - begrijpelijk - die evolutie en die vorderingen niet mee opgenomen in de reeks op Canvas, want dat zou de impact van het programma hebben verzwakt. In het programma ‘De Afspraak’ dat hetzelfde thema behandelde, wijst kerkjurist Rik Torfs op deze lacune.
Zal de kerk dit overleven? Wel, ik hoop dat wij de voorbije 13 jaar en hopelijk ook de komende jaren onder de vers-gewijde aartsbisschop voldoende krediet zullen verzamelen om niet het lot te ondergaan dat God de profeet voorhoudt. Dat wij niet ten ondergaan.
Laat ons hopen dat de voorbije 13 jaar en de komende jaren kunnen aantonen dat de kerk zich wél ter verantwoording laat roepen. Dat het bewijs kan worden geleverd dat de kerk haar verantwoordelijkheid op transparante wijze opneemt. Dat het zo mag zijn dat de kerk de hoge norm die ze voorhoudt ook op zichzelf zal toepassen. Als dat lukt, dan zal ons de toekomst worden gegund. Want - ook dat moeten we beseffen - de mens zal niet ophouden religieus of minstens levensbeschouwelijk te zijn.
Ik wil eindigen met de korte getuigenis van Rik Torfs in De Afspraak, waarmee hij te midden van de wansmakelijkheid van de feiten toch een positief geluid over kerk en geloof deed klinken. Misschien dat het u hoopvol stemt.
"Ik ben zelf gelovig. Geloof is de vreugde van mijn leven. Ze zorgt ervoor dat ik een optimistisch persoon ben gebleven; hoopvol naar de toekomst kijk; en bijna alles in het leven kan relativeren, zelfs het presentatorschap van Bart Schols. Vergeet dus niet hoe belangrijk geloof en kerk, in al haar onvolmaaktheid, vandaag nog kan zijn."
